Een trektocht door het "Huis van de reuzen"

Een week in de Noorse wildernis van Jotunheimen kan een geweldige ervaring zijn, vooral als je je fantasie de vrije loop laat. Het ‘Huis van de reuzen’ is misschien wel dé plek om de verloren wereld van je kindertijd te herontdekken.

Als kinderen doken we dagelijks in fantasiewerelden. Er was niet veel voor nodig om dit te laten gebeuren. Een stapel dekbedden werd een berg waar speelgoedfiguren zich konden verstoppen of vechten. Als er geen speelgoed bij de hand was, gebruikten we snoepjes. Later dompelen we ons onder in mythische werelden van helden en schurken of goed versus kwaad: Harry Potter, de Chronicles of Narnia, Star Wars, The Lord of the Rings. Als jongeren vragen we ons af hoe het zou zijn als deze denkbeeldige werelden echt zouden bestaan. Maar al snel liggen onze prioriteiten ergens anders.

Aankomen in Jotunheimen betekent een andere wereld betreden. In ieder geval voor de komende dagen. De veerboot vervoert ons van Gjendebu over het Gjendemeer, waar we de bewoonde wereld achter ons laten en de bergwildernis in trekken. We dragen alles wat we nodig hebben in onze rugzakken: tent, slaapzak, proviand. Kilometer na kilometer, uur na uur. Voor ons liggen modderige moerassen, wilde beken, hoge bergpassen en winderige bergkammen. We wandelen door wind, regen en sneeuw en volgen waar het pad ons naartoe leidt.

De sfeer brengt ons terug naar de fantasiehelden uit de verhalen die we als kind lazen. Ook zij werden blootgesteld aan de natuurwetten en moesten onderweg obstakels en gevaar overwinnen. In de wereld waarin we leven hebben we een geavanceerde en zeer functionele outdooruitrusting en er staan geen trollen te wachten om ons op te eten. Toch kun je je in de bergen van Jotunheimen een beetje voelen als Frodo Baggins of Sam Gamgee in hun zoektocht om de ring in het vuur van Isildur te gooien. Onze tocht is ook een soort avontuur dat ons vervult met kinderlijke vreugde, zelfs in de motregen.

De omstandigheden passen bij het landschap. Mist en laaghangende wolken hangen griezelig boven het ijskoude water. Dit vreemde, verontrustende weer lijkt meer geschikt voor een fantasieverhaal dan felle zonneschijn. Dit wordt nog meer duidelijk als het weer verslechtert – zoals vaak het geval is op de Galdhøpiggen.

We zijn van plan de hoogste berg van Noorwegen te beklimmen zonder onze zware bepakkingen en laten ze achter in de tenten naast de huiselijke Spiterstulen Lodge. Zo kunnen we het grootste deel van onze spullen in de vallei achterlaten. De moderne berghut past misschien niet helemaal bij onze Frodo-sfeer, maar we negeren dit feit graag voor deze avond.

In de ochtend gaan we verder en pakken we het pad op dat over de oostelijke bergkam van de Galdhøpiggen leidt. Achter ons zien we Visdalen in een vreemd, mysterieus licht, maar al snel gaan we de wolken in en wordt het zicht belemmerd. De vegetatie wordt schaars. We volgen de rode markeringen op stenen. Het begint te sneeuwen, eerst licht, daarna heviger.

Het zicht is zo slecht geworden dat we noch de weg voor ons kunnen zien, noch waar we ons op de berg bevinden. In plaats daarvan zijn we beperkt tot strompelen in de mist, op jacht naar de volgende wegmarkering. Ergens rechts van ons is er een enorme afgrond aan de zijkant van de bergkam. Met onze handen klauteren we over het rotsachtige terrein. De wind wordt sterker, evenals de sneeuw. Het is bijna alsof de kwaadaardige berg ons probeert terug te dringen. Het geeft ons het gevoel dat we hobbits zijn op een gevaarlijke zoektocht. Ik moet denken aan de Fellowship die zich een weg baant over de Caradhras-berg, waar de tovenaar Saruman het weer controleert in Lord of the Rings. We voelen ons hier alleen en volledig geïsoleerd.

Als we het laatste grote sneeuwveld voor de top oversteken, gaat de storm liggen. De winterse berg is plotseling kalm, stil en bijna vredig. Het voelt alsof we door een onzichtbaar portaal zijn gegaan dat onze wereld verbindt met de Chronicles of Narnia. Op weg naar de top lijkt het idee niet eens zo vergezocht. Wat staat ons hier te wachten?

Terwijl we door de sneeuw stampen, zien we door de mist een kleine stenen hut. Precies in het midden van de top van de Galdhøpiggen. Wie zou hier kunnen wonen? Een boze heks? Of vriendelijke dwergen die wachten om ons te verwelkomen bij een laaiend haardvuur? Niets van die aard. In plaats daarvan worden we in de knusse kamer binnen verwelkomd door een jonge vrouw – zij is berggids voor het nationale park. Ze staat aan de balie van een kleine kiosk en bedient gasten. In een flits is onze dagdroom voorbij en worden we eraan herinnerd wie we werkelijk zijn: wandelende toeristen, niet de helden van Midden-aarde.

Volwassen mannen die zich als kinderen gedragen en zich inbeelden dat ze door een verloren fantasiewereld lopen – misschien klinkt het allemaal een beetje raar. Ik bedoel, hoe echt kan het zijn? Dat hangt er maar net vanaf hoeveel ruimte we onze fantasieën geven. Soms heeft onze verbeelding een eigen wil.

Als kind maken we onszelf uiteindelijk doodsbang. Doodsbang voor het monster onder het bed of voor wat zich misschien in een donkere kelder schuilhoudt… Hoewel er in werkelijkheid niets is dat ons kwaad kan doen. Onze fantasie slaat op hol. De fantasie neemt het over, de dingen die we ons voorstellen voelen zo echt dat we er niet van kunnen slapen of ons doodsbang de trap op laten rennen.

In Jotunheimen zetten we ’s avonds onze tenten op in een afgelegen dal. Er is hier niemand anders. ’s Nachts hoor ik de wind huilen en schuren langs de buitentent. Te midden van het lawaai meen ik sinistere fluisterstemmen te horen, alsof er iets of iemand buiten de tent rondsluipt. De angsten uit mijn kindertijd zijn weer terug.

Is het een monster of een beer die de tent aan flarden komt scheuren en mij gaat verslinden? Het is niet waarschijnlijk. We moeten onze angsten niet de overhand laten krijgen. Denken aan films als ‘Blair Witch Project’ helpt echter weinig. ‘The Ritual’, dat zich afspeelt in Scandinavië, is waarschijnlijk nog erger. Het vertelt het angstaanjagende verhaal van een bloeddorstige jötunn (trol) die een groep wandelaars achtervolgt in de bossen van Zweden.

De oerangsten die ons letterlijk tot op het bot bevriezen als we ze de kans geven, zijn echter existentieel en niet zomaar willekeurig. Het zijn meer dan ambivalente angsten die worden veroorzaakt door onbevredigende carrières of midlifecrises. Terwijl de wind gaat liggen, val ik weer in slaap en verdwijnen al mijn angsten.

Onze wandeling door Jotunheimen loopt ten einde. Natuurlijk weten we dat het geen reuzen waren, maar gletsjers die het landschap vormden. Misschien is het echter geen slechte zaak om je iets anders voor te stellen.

Er is ten slotte zo weinig plaats voor magie en verwondering in de moderne wereld. Sommigen zoeken troost in spirituele en mystieke ideeën om de dingen te helpen begrijpen. Anderen verliezen zichzelf in computerspelletjes om zich terug te trekken en te ontsnappen aan het dagelijkse leven. Naar mijn mening is het aangetrokken worden tot een mythisch koninkrijk van fantasiewonderland een volkomen begrijpelijk tegengif voor de stedelijke ratrace in onze luide en drukke steden – het helpt ook verklaren waarom buitenactiviteiten zo aantrekkelijk zijn. Een bushcraftexpert legde me ooit uit dat hij als kind graag in het bos speelde en er nooit mee gestopt is.

Een halfuur later accepteer ik met tegenzin dat er echt geen internet is: geen YouTube, geen Instagram, geen WhatsApp. Ik kijk naar de regendruppels die over mijn buitentent naar beneden rollen. Terwijl ik over de kaart buig, ga ik met mijn vinger langs de bergkammen en kronkelende valleien en verken in mijn hoofd de mogelijke routes.

Als jongen besteedde ik uren aan het bestuderen van kaarten. Hier, in de stromende regen in Jotunheimen, in mijn tent en beschermd tegen de wildernis, voel ik me weer een kind.