Wij zijn HANWAG – dubbelgestikte wandelschoenen maken
Laatse update
‘Made in Europe’ roadtrip:
–> Bezoek aan ons hoofdkantoor in Beieren
–> Onze grootste schoenenfabriek in Kroatië
–> Een dag in de HANWAG fabriek in Hongarije
–> Traditioneel vakmanschap in Duits Zwaben
–> Een schoenen-dynastie in Bosnië
HANWAG produceert uitsluitend in Europa. Maar wat betekent dat eigenlijk? En nog specifieker: wie zijn de mensen wiens vaardigheden en vakmanschap achter onze hoogwaardige schoenen zitten?
In deze serie nodigen wij je uit om met ons mee te gaan op een roadtrip door vijf HANWAG-productiefaciliteiten in vier verschillende Europese landen. Je ontdekt hoe onze schoenen worden gemaakt. En je ontmoet vier van onze productiemedewerkers. In deel 4 brengen we een bezoek aan onze fabriek in Zwaben, Zuidwest-Duitsland die gespecialiseerd is in het maken van onze dubbelgestikte schoenen.
Echt vakmanschap – dubbelgestikte schoenen
- Vladut: “Kwaliteit made in Duitsland, niet China”
- Siegfried: “Ik geef graag mijn expertise door”
- Lydia’s voetstappen
- Rolf: “Goede schoenen zijn het waard”
Wat een reis! We zijn Boedapest, Wenen en München gepasseerd tijdens onze ‘Made in Europe’ roadtrip, en nu zijn we diep in Oberschwaben in de deelstaten Baden-Wuerttemberg en Beieren, in het zuiden van Duitsland. Om precies te zijn in Oelkofen, in de gemeente Hohentengen. “Ja, we zitten een beetje buiten de gebaande paden”, grapt Helga Reck, als we haar ontmoeten voor de schoenenfabriek Reck & Sohn. “Er zijn niet veel plaatsen in Duitsland waar het een uur duurt om op de dichtstbijzijnde snelweg te komen.”
Helga en Joachim Reck zijn de derde generatie die leiding geven aan het door zijn grootvader opgerichte bedrijf. En het is een van de weinige schoenmakers die de dubbelgestikte constructiemethode nog steeds beheerst. Alle dubbelgestikte modellen van HANWAG worden hier gemaakt – dat wil zeggen dat de zolen aan de schacht worden gestikt. (–> Meer informatie: maakwijze) Terwijl we door de fabriek lopen, langs talloze smalle rijen planken vol schoenen of schachten, gaan we op zoek naar de machines.
“Machines om dubbelgestikte schoenen te maken worden haast niet meer gemaakt.”
Managing director Joachim ReckDe oudste machine hier is een speciale schuurmachine, die net zo oud is als HANWAG – dus ongeveer 100. “En hij gaat nog een eeuw mee”, verzekert Joachim Reck. Het vinden van reserveonderdelen, of in sommige gevallen zelfs nieuwe machines, is een echte uitdaging geworden. “Bijna niemand maakt tegenwoordig dubbele stikmachines. Als ik hoor dat er ergens een te koop staat, ga ik meteen op pad om hem te bekijken. Aan de achterkant van onze fabriek zie je een verzameling oude machines – dat is ons magazijn voor reserveonderdelen.” Bovendien zijn er nog maar weinig technici met de juiste expertise.
De 23-jarige Vladut baant zich een weg door een plank vol met schachten van schoenen die voorbestemd zijn om HANWAG Berglers te worden. In de werkplaats hangt een sterke geur van vet en leer. De enorme, rammelende machine met de grote naald is net zo groot als hij. Vladut moet zich echt inspannen. Het is een heel fysiek proces dat er bijna prehistorisch uitziet.
Het kost hem ongeveer een minuut per naad. En dat is slechts één van de bijna 150 afzonderlijke stappen die nodig zijn om een dubbelgestikte schoen te maken. Tel daarbij het hoogwaardige leer en andere eersteklas materialen bij op en je begrijpt al snel waarom dubbelgestikte wandelschoenen iets duurder zijn.
“Deze schoenen zullen een lange weg afleggen”, voegt Joachim Reck toe. “Iedereen heeft het over duurzaamheid. Onze producten hebben een lange levensduur en zijn voornamelijk gemaakt van natuurlijke materialen. En als de zool toch versleten is, kun je deze laten repareren. Duurzamer dan dit kunnen schoenen nauwelijks worden.” Daarnaast hebben de Recks zonnepanelen op het dak. Ze dekken de helft van hun elektriciteitsverbruik.
Schoenenfabriek Reck heeft zo’n 22 medewerkers. Velen van hen zijn ervaren schoenmakers die oude, handgemaakte methoden letterlijk levend houden. Jongere personeelsleden, zoals Vladut, hopen dat dit in de toekomst zo blijft.
4 medewerkers stellen zich voor
1 Vladut: “Kwaliteit made in Duitsland, niet China”
Het geratel is bijna oorverdovend als Vladut een schoen boven de naald plaatst en deze langzaam en voorzichtig ronddraait in gestage, gelijkmatige bewegingen. De 23-jarige schoenmaker uit Reck is bezig met de eerste fase van het dubbel stikken: de pasnaad.
‘Vladi’ zoals iedereen hem noemt, verhuisde in 2018 vanuit Roemenië naar hier. “Ik had een nicht die hier werkte. Zij vertelde me dat er in Duitsland goede banen en appartementen waren.” Is het slopend werk? Vladi vindt van niet: “Voor mij is het niet zo moeilijk of vermoeiend. Ik ben jong, het is oké.” Hij moet echter wel nadenken wat hij doet. “Ik moet oppassen voor mijn handen. En de steken moeten exact en gelijkmatig zijn. Als er een steek fout gaat, is de hele schoen verpest.” Vladi naait enkele tientallen paren in een dienst van acht uur.
Zijn vader was ook schoenmaker. “Maar hij maakte alleen pantoffels. Ik maak echte schoenen. Kwaliteit gemaakt in Duitsland, niet in China”, zegt Vladi met een ondeugende lach. Zijn broer komt ook bij schoenfabriek Reck werken: “Ik ben hier heel gelukkig en trots op mijn werk. En mijn vader is ook trots.”
3 vragen voor Vladut
-
Wat is het belangrijkste aspect van je werk?
“Ik moet nauwkeurig werken, zonder fouten. Het is belangrijk om sterk te zijn. Ik moet veel eten” zegt hij lachend.
-
Wat betekent hanwag voor jou?
“Kwaliteit, goede schoenen en geld voor mij en mijn gezin.”
-
Wat zou jij hanwag de komende 100 jaar willen wensen?
“Dat ze veel schoenen blijven verkopen”
2 Siegfried: “Ik geef graag mijn expertise door”
Wanneer dubbelgestikte schoenen voorzien zijn van een zool, moet overtollig materiaal worden weggeschuurd. “Alleen de baas en ik mogen de freesmachine gebruiken”, vertelt Siegfried. “Je moet oppassen dat je geen vinger verliest!” De vinger van de senior manager heeft weleens bekneld gezeten…’
Siegfried kent hem goed: hij is de vader van Joachim Reck. In 1978 leerde hij zijn schoenmakersvaardigheden van hem. Vervolgens werkte Siegfried 21 jaar in andere industrieën, van de kunststofconstructie tot de meubelmakerij en het gieten. “In 2011 ging ik hier weer aan de slag met de ‘junior manager’ – Joachim Reck.” En op 64-jarige leeftijd blijft hij, ondanks dat hij oud genoeg is om met pensioen te gaan, parttime werken tegen een bescheiden loon.
Omdat de schoenfabriek problemen had met het werven van geschoold personeel, vroeg Joachim hem of hij op uurbasis wilde blijven werken. “Natuurlijk accepteerde ik dat”, zegt Siegfried. “De baas was erg meegaand, omdat ik meer vrije tijd voor mijn gezin wilde hebben.”
Als Vladi’s broer bij Reck begint, is het de bedoeling dat hij Siegfried gaat helpen met schuren. “Ik vind het leuk om mijn ervaring door te geven aan jongeren.” Zal hij hem de freesmachine laten gebruiken? “We gaan het zien.”
3 vragen voor Siegfried
-
Wat is het belangrijkste aspect van je werk?
“Stereoscopisch zicht, vanwege de vorm van de schoen. Als je aan het frezen en schuren bent, moet je goed inschatten hoeveel druk je op de machine moet uitoefenen.”
-
Wat betekent hanwag voor jou?
“Zeker kwaliteit. Je voelt het zodra je het leer aanraakt. Het is totaal anders dan goedkope schoenen.”
-
Wat zou jij hanwag de komende 100 jaar willen wensen?
“Dat mensen ook in de toekomst bereid blijven een redelijke prijs te betalen voor zulke hoge kwaliteit schoenen. Alles gebeurt hier immers met de hand.”
3 Lydia’s voetstappen
Lydia woont al sinds ze een klein meisje was in Oelkofen en werkt hier sinds 1982. “In die tijd had Reck dertig medewerkers”, zegt ze met haar zachte Zwabische accent. “Mijn kinderen zaten nog op school.” Ik zag een advertentie in de krant dat Reck personeel aan het werven was. Ik sprak met de senior manager en hij vroeg of ik aan de zolen kon werken. En ik zei: “Ja, dat kan ik.”
Door de jaren heen heeft Lydia gewerkt in diverse fases van het proces. Van lijmen tot klinken en klemmen verwijderen. Haar brede ervaring maakt haar bij uitstek geschikt om te werken in de kwaliteitscontrole. Daarnaast helpt Lydia ook mee op de inpakafdeling en overal waar ze een tekort aan personeel hebben.
“Ik ben me bewust van de verantwoordelijkheid voor wat ik doe, ik ben de laatste controle”, zegt de moeder van twee kinderen en vier kleinkinderen. “Dit is heel anders dan het maken van schoenen van goedkope kwaliteit met kartonnen binnenzolen.” Lydia is 68 jaar oud, maar blijft parttime werken voor een minimumloon. Net als Siegfried is dit haar manier om dank te zeggen voor de jarenlange steun van haar baas. “Ik ben erg blij dat ik wat terug kan doen.”
Een van haar kleinkinderen is heel handig, zegt Lydia, en hij is gefascineerd door de schoenfabriek. Wie weet treedt hij ooit in haar voetsporen.
3 vragen voor Lydia
-
Wat is het belangrijkste aspect van je werk?
“Zorgvuldigheid, precisie. En het ondersteunen van het bedrijf. Dat is ook belangrijk.”
-
Wat betekent hanwag voor jou?
“Schoenen van hoge kwaliteit maken.”
-
Wat zou jij hanwag de komende 100 jaar willen wensen?
“Dat HANWAG door blijft gaan en verder groeit.”
Ontdek meer: ‘Made in Europe’ – de belofte van HANWAG
4 Rolf: “Goede schoenen zijn het waard”
Wat hebben Rolf en zijn machines gemeen? Ze werken al tientallen jaren betrouwbaar en efficiënt. De volledig opgeleide schoenmaker werkt sinds 1985 bij de Zwabische schoenmakerij Reck & Sohn. Daarmee is hij de langst dienstdoende werknemer van het bedrijf. Zowel hij als zijn duurzame machine zijn volkomen uniek. Er is er maar één in de hele wereld.
“If it ain’t broke, don’t fix it” – de filosofie van Rolf als het om machines gaat. “Je moet geen veranderingen doorvoeren als het goed gaat. Hoe meer je verandert, hoe minder nauwkeurig de machines kunnen worden. Als de opzet werkt, is alles goed zoals het is.”
Rolf is bij Reck verantwoordelijk voor verschillende taken, waaronder het maken van de dubbelgestikte modellen van HANWAG. Hij houdt van goede kwaliteit schoenen en is erg blij om te zien dat HANWAG de traditie van handgemaakte dubbele stiksels levend houdt. “Dubbelgestikte schoenen zijn bijzonder stevig en gaan lang mee. En je kunt ze ook laten verzolen. De langetermijninvestering in zulke goede schoenen is zeker de moeite waard.”
Rolf blijft ondanks de vertrouwde routine van zijn werk hoge eisen stellen: “Bij elke schoen die ik maak, vraag ik me af of ik bereid zou zijn hem zelf te kopen. Dat is mijn kwaliteitsnorm.”
3 vragen voor Rolf
-
Wat is het belangrijkste aspect van je werk?
“Ervaring. Met de juiste techniek is het werk niet zo moeilijk.”
-
Wat betekent hanwag voor jou?
“Kwaliteit. Dat is waar het allemaal om draait.”
-
Wat zou jij hanwag de komende 100 jaar willen wensen?
“Dat het succesvol blijft. Het zou immers zonde zijn als zo’n oude, traditionele constructie als dubbel stiksel uitsterft.”
Volgende halte op de ‘Made in Europe’ roadtrip: Een schoenen-dynastie in Bosnië
Bekijk de video: Hoe we schoenen maken
Ingo Wilhelm
Je vindt hem tijdens het wandelen, mountainbiken of op een skitocht. Voornamelijk in de Alpen. Favoriete bestemming: IJsland.
