Wij zijn HANWAG – in Bosnië en Herzegovina

Vijf jaar geleden had Radovan Pazurević al met pensioen kunnen gaan. “Maar dat wilde ik niet”, legt de 72-jarige met een ondeugende glimlach uit. In plaats daarvan begint hij dagelijks zijn werkdag om 7.00 uur in de schoenfabriek. Of beter gezegd, bij Sanino, wat hij in de jaren negentig oprichtte. Sinds 1999 is het hoofdkantoor gevestigd in de traditionele schoenmakersstad Derventa, in het uiterste noorden van Bosnië-Herzegovina. En Sanino produceert sinds 2021 ook wandelschoenen van Europese makelij voor HANWAG.

“We naaien schachten voor modellen als de HANWAG Banks Low of de HANWAG Tatra Light”, legt Radovan uit. “En sommige van deze schachten bevestigen we tegelijkertijd ook aan de zool. Anderen worden naar verdere productiefaciliteiten gestuurd.” HANWAG is goed voor slechts een klein percentage van de totale productie van Sanino. “We maken jaarlijks ongeveer 1,7 miljoen schachten en 200.000 schoenen end-to-end voor verschillende merken”, zegt Radovan.

“Onze regio staat al honderd jaar bekend om zijn schoenmakerij”, legt Radovan uit. Hij liep stage bij een van de grootste schoenfabrieken en werkte zich op tot directeur. De val van het IJzeren Gordijn betekende het einde van de Sovjet-Unie als consumentenmarkt en veel bedrijven in het Westen verplaatsten de productie naar Azië. Toen in voormalig Joegoslavië een burgeroorlog uitbrak, verhuisden Radovan en zijn gezin naar China, waar hij werkte als schoentechnicus.

Eind jaren negentig verhuisden ze terug naar Europa, waar Radovan zijn eigen bedrijf oprichtte, aanvankelijk in Hongarije, en het vernoemde naar zijn twee kinderen Sanja en Nino. Zeven jaar later verhuisde hij het bedrijf terug naar de vorige locatie, Derventa, met 25.000 inwoners. “Vandaag hebben we 840 medewerkers en zijn we een van de grootste werkgevers in de regio. Ook bij ons bedrijf volgen veel mensen hun beroepsopleiding.” Sanino maakt HANWAG-schoenen op het hoofdkantoor in Derventa, maar ook op locaties en partnerfabrieken in Banja Luka en Prnjavor.

Radovans dochter is schoeningenieur en is in de voetsporen van haar vader getreden. Zoon Nino werd drukingenieur. “De familie komt regelmatig bij elkaar en we gaan vaak wandelen in de bossen”, zegt de 72-jarige Radovan. Hij en zijn vrienden genieten vaak van het beklimmen van de Motajica, die met 625 meter de hoogste berg in de regio is.

Maar vandaag is gewoon weer een werkdag. Net als elke andere ochtend dronk Radovan een kop koffie met een aantal medewerkers en controleerde hij zijn e-mails. Daarna slentert hij door de productiefaciliteit en praat hij met medewerkers. “Dan bespreken we soms persoonlijke zaken, zoals familie of gezondheidsklachten”, zegt Radovan. “Ik neem graag de tijd om op deze manier met mensen in contact te komen. Want als ik iets geleerd heb van de vijftig jaar in mijn functie dan is dat het belang van persoonlijk contact met mijn medewerkers.”

Radovan Pazurević heeft zijn leven gewijd aan het maken van schoenen. En het klinkt niet alsof hij van plan is binnenkort een stap terug te doen in zijn levenswerk.